Mùng 8 tháng 2 âm lịch là ngày thiêng liêng đối với những người con Phật bởi đây là ngày Thái tử Tất Đạt Đa Cồ-đàm - người sau này trở thành Đức Phật Thích Ca Mâu Ni - đã rời bỏ cung vàng điện ngọc, từ giã vợ con và vương quyền để tìm con đường giải thoát cho nhân loại.
Sinh ra trong hoàng cung nguy nga, có mọi vinh hoa phú quý, nhưng Thái tử Tất Đạt Đa không bị trói buộc bởi những lạc thú ấy. Ánh hào quang của thế gian không thể che lấp sự thật về khổ đau mà Ngài đã tận mắt chứng kiến: sinh - lão - bệnh - tử.
Bốn cảnh tượng: một người già, một người bệnh, một người chết và một vị tu sĩ đã thức tỉnh tâm hồn cao quý của Ngài. Ngài hiểu rằng vương quyền không thể giúp con người thoát khỏi đau khổ, chỉ có trí tuệ và giác ngộ mới đưa đến con đường giải thoát chân thật.
Ngài nhận ra cuộc đời là bể khổ, và không một quyền lực nào có thể giúp con người thoát khỏi vòng luân hồi. Ngài quyết định ra đi, dấn thân vào con đường gian nan để tìm ra chân lý tối thượng.
Trong đêm trăng sáng, Thái tử lặng lẽ rời hoàng cung, cắt bỏ mái tóc xanh, khoác lên mình y phục giản dị của người xuất gia. Từ giây phút ấy, Ngài không còn là một vị hoàng tử mà trở thành một bậc đạo sĩ trên hành trình tìm kiếm con đường giải thoát cho muôn loài.
PHẬT HOÀNG TRẦN NHÂN TÔNG - VỊ VUA TỪ BỎ NGAI VÀNG ĐỂ TU TẬP
Câu chuyện Thái tử Tất Đạt Đa xuất gia có sự tương đồng sâu sắc với cuộc đời của Phật Hoàng Trần Nhân Tông, vị vua anh minh của Đại Việt, người đã từ bỏ ngai vàng để dấn thân vào con đường tu tập và sáng lập Thiền phái Trúc Lâm.
Nếu như Thái tử Tất Đạt Đa sinh ra trong hoàng cung nhưng từ bỏ tất cả để tìm con đường giải thoát cho nhân loại, thì Trần Nhân Tông cũng đã rời bỏ ngai vàng khi đang ở đỉnh cao quyền lực để xuất gia, tìm kiếm giác ngộ và hướng dẫn nhân dân theo tinh thần từ bi, trí tuệ.
Sau nhiều năm tu hành khổ hạnh, Thái tử Tất Đạt Đa đắc đạo dưới cội Bồ đề, trở thành Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Trần Nhân Tông sau khi rời bỏ vương vị cũng đã lên núi Yên Tử tu hành, sáng lập Thiền phái Trúc Lâm, để lại tư tưởng nhập thế, lấy “cư trần lạc đạo” làm kim chỉ nam cho đời sống.
Am - Chùa Ngọa Vân là nơi đức vua Phật hoàng Trần Nhân Tông tu hành và hóa Phật là Thánh địa Phật giáo Việt Nam.
Điểm khác biệt giữa Thái tử Tất Đạt Đa và Phật Hoàng Trần Nhân Tông nằm ở cách các Ngài thực hành và truyền bá giáo pháp.
Thái tử Tất Đạt Đa sau khi xuất gia đã trải qua sáu năm khổ hạnh, thực hành hạnh đầu đà (khổ hạnh triệt để), nhưng cuối cùng nhận ra rằng con đường ấy không đưa đến giác ngộ. Ngài từ bỏ lối tu cực đoan, hướng đến Trung đạo, kết hợp trí tuệ và từ bi để đạt đến giải thoát.
Phật Hoàng Trần Nhân Tông cũng chọn pháp tu hạnh đầu đà, sống giản dị, khoác áo vải thô, ăn uống đạm bạc, đi khất thực như một vị sa môn thực thụ. Tuy nhiên, Ngài không khuyến khích mọi người ép xác hay khổ hạnh, mà nhấn mạnh tinh thần "cư trần lạc đạo", nghĩa là tu ngay giữa đời thường, vừa làm lợi ích cho xã hội, vừa giữ tâm thanh tịnh.
Sự khác biệt này cho thấy tinh thần nhập thế của Trần Nhân Tông. Nếu như Đức Phật Thích Ca tìm con đường giải thoát cho tất cả chúng sinh bằng giáo lý phổ quát, thì Phật Hoàng Trần Nhân Tông điều chỉnh giáo pháp phù hợp với đặc điểm văn hóa, xã hội Đại Việt, giúp Phật giáo hòa quyện với đời sống dân tộc.
Cả hai bậc vĩ nhân đều có chung một chí hướng: từ bỏ phú quý, danh vọng để tìm ra chân lý và khai sáng con đường giác ngộ cho muôn người. Sự kiện Thái tử Tất Đạt Đa xuất gia không chỉ mang ý nghĩa với Phật giáo mà còn gợi nhắc về truyền thống tu tập cao quý của dân tộc ta, với tấm gương sáng ngời của Phật Hoàng Trần Nhân Tông.
Quyết định xuất gia của Thái tử Tất Đạt Đa không chỉ thay đổi cuộc đời Ngài mà còn mở ra con đường giác ngộ cho toàn nhân loại. Ánh sáng của trí tuệ và từ bi mà Ngài mang lại vẫn soi rọi cho đến tận ngày nay, trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho những ai mong cầu chân lý.
Hôm nay, chúng ta cùng tưởng nhớ sự kiện trọng đại này với lòng thành kính, tri ân bậc Đại Giác Ngộ - người đã từ bỏ hạnh phúc cá nhân để mang đến con đường giải thoát cho tất cả chúng sinh.